EBC Taleninstituut bestaat dit jaar 35 jaar. Liesbeth van Kerkhof, eigenaresse van EBC Taleninstituut, kijkt in dit interview terug op de afgelopen 35 jaar. Hoe is het bedrijf ontstaan? Wie was de eerste opdrachtgever? Wat is er allemaal veranderd?
EBC, waar staan die letters eigenlijk voor?
Voor English for Business Centre. Toen deze naam werd bedacht, werden er alleen trainingen in de Engelse taal verzorgd. Iemand opperde ooit om er LBC van te maken (Language for Business Centre). Maar om sentimentele redenen heb ik ervoor gekozen de naam EBC te behouden.
EBC 1985: de beginperiode van EBC
Liesbeths moeder, een native speaker Engels, werd eind jaren zestig gebeld door zuster Maria van Regina Coeli in Vught. Het gezin woonde in de buurt van dit taleninstituut, dat in de volksmond ‘De Nonnen van Vught’ heet. De instructie van zuster Maria luidde: ‘U bent Engelse, dus dan kunt u lesgeven’. En zo begon haar moeder met het geven van conversatielessen. Dit heeft ze altijd met veel plezier gedaan, zelfs tot haar 70e jaar! Liesbeth kreeg de verhalen over het individueel lesgeven aan allerlei bekende en onbekende Nederlanders dus van huis uit mee.
Na de middelbare school besloot Liesbeth de lerarenopleiding Engels en geschiedenis in Nijmegen te volgen. Met deze laatste studie heeft ze niet veel gedaan, maar ze leerde er wel haar man Jan door kennen.
Na afronding van haar studie en enkele jaren lesgeven, kreeg Liesbeth via Regina Coeli een opdracht bij Van Lanschot bankiers. Philip Morris volgde al snel, en zo begonnen de bedrijfstrainingen Engels. Ook General Electric Plastics gaf Liesbeth een grote opdracht voor verschillende cursussen Engels. En dat was het startsein om in 1985 EBC Taleninstituut in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Frans Coomans, een oude bekende, en Judith Butler waren de eerste medewerkers.
Naast de groepslessen bij bedrijven ontstond de vraag naar individuele lessen en lessen op één locatie. Dus zo geschiedde: in 1987 vond Liesbeth een leslocatie in de Potterstraat in Bergen op Zoom, in een voormalige dansschool.
Er werden trainers gezocht voor de ‘nieuwe’ talen Nederlands, Duits, Spaans, Frans en Italiaans. Liesbeth koos voor de talen die ook bij Regina Coeli werden gegeven. Er was op dat moment nog geen concrete vraag naar die talen, maar de verwachting was groot.
EBC door de jaren heen
Na twee jaar Potterstraat groeide EBC daar uit zijn jasje. Het taleninstituut ging verder in een sfeervol, oud herenhuis in de Stationsstraat. Het was een gezellige tijd (1989-2001). Het gebouw was een stuk groter dan dat in de Potterstraat. Met wat verbouwingen werden er op alle verdiepingen lokalen gecreëerd en op de begane grond kwam een professioneel talen lab. Er waren toen vooral veel lessen in de avond, wat aansloot op de werktijden van het bedrijfsleven. Liesbeth geeft aan dat ze dit zelf ook wel heeft gestimuleerd: “De kinderen waren toen nog klein. Dus wanneer was ik beschikbaar? Precies: onder schooltijd of als mijn man thuis was”.
Als er een open sollicitatie binnenkwam van een docent met duidelijke kwaliteiten en uitstraling, werd geprobeerd de betreffende taal aan het pakket toe te voegen. Zo werd Russisch toegevoegd. Deze aanpak had succes, maar helaas niet altijd. Zo lukte het niet om het talenaanbod uit te breiden met Zweeds. In die tijd waren er veel contacten met Tetrapak in Moerdijk, een Zweeds bedrijf. Echter, de Zweden spraken zo goed Engels dat de directie van Tetrapak geen interesse had om de Nederlandse medewerkers Zweeds te laten leren.
Op een gegeven moment werd ook het gebouw aan de Stationsstraat te klein (‘Regelmatig hingen we daar met de benen buiten.’) en voldeed het niet meer aan de eisen van een modern bedrijfspand. De volgende stap werd nieuwbouw, een bedrijfspand op maat voor EBC. In 2001 werd het gloednieuwe pand aan de Keldermanslaan in gebruik genomen.
Vertalingen & tolken
In de tijd van de Stationsstraat ontstond de vraag naar vertalingen, met name van bestaande klanten. Ditzelfde gold later ook voor tolken. Liesbeth herinnert zich nog een van de eerste vertaalopdrachten van het Nederlands naar het Engels van het voormalige Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Een dik boek over parkeervoorzieningen in Nederland prijkt in haar boekenkast als bewijs. De betreffende docent en vertaler vertrok op dat moment met zijn vrouw naar Sint Maarten. Het was de tijd zonder internet of mobiele telefoons. De teksten werden per post gestuurd, wat nogal omslachtig en tijdrovend was.
Incompany trainingen
De incompany trainingen zijn het startpunt van EBC geweest. En deze trainingen zijn gedurende de jaren ook blijven doorgaan. Tot Liesbeths verbazing is met name de vraag naar Engels alleen maar toegenomen. Het is bijzonder dat bedrijven uit het hele land contact opnemen met EBC, ondanks de toegenomen concurrentie. Dit komt gedeeltelijk doordat bedrijven op verschillende locaties in het land opereren. Zo ging Liesbeth voor Van Lanschot aanvankelijk naar Den Bosch, en later naar Eindhoven, Den Haag en Rotterdam.
“Er zijn goede contacten met de bedrijven en ze hebben vertrouwen in EBC.”
De overname van Taalvakwerk, gespecialiseerd in Nederlands op de Werkvloer, in 2015, was een boost voor EBC. De hoop was dat bij opdrachtgevers van Taalvakwerk ook vraag en behoefte was naar andere talen. Andersom konden de klanten van EBC nu worden bediend met professionele cursussen Nederlands op de Werkvloer. “Het heeft elkaar versterkt.”
Ontwikkeling in talen door de jaren heen.
In de beginjaren van EBC dacht Liesbeth dat het lesgeven van Engels eindig zou zijn. Het tegendeel bleek waar. Voor Engels wordt een hoog niveau vereist. Mensen gaan zich vergelijken met native speakers. Het startersniveau is gemiddeld hoger dan bij een andere taal.
Zakelijk Engels en met zelfvertrouwen spreken, zijn belangrijk voor cursisten van EBC. Dat leren ze niet op school. Dit is ook een van de redenen dat Liesbeth met EBC is begonnen: “De meeste mensen hebben op de middelbare school Engels gehad. Maar als ze op het werk de telefoon moeten opnemen in het Engels, een presentatie moeten geven of bezoekers moeten rondleiden hebben ze daar toch vaak moeite mee.”
De vraag naar talen wordt ook bepaald door de politieke en economische ontwikkelingen. Kijk naar Russisch bijvoorbeeld. De vraag naar die taal is op dit moment minimaal. Na MH17 zijn de verhoudingen vertroebeld en dat is merkbaar in de vraag naar taaltrainingen.
In landen als Roemenië en Polen starten veel Nederlanders een onderneming. En dus willen ze Roemeens en Pools leren.
Het is grappig dat Italiaans vaak voor privédoeleinden wordt geleerd. Nu vooral door mensen die veel van het land, het eten en de taal houden. In het verleden hebben we een periode gehad dat cursisten Italiaans volgden voor een Italiaanse liefde. Helaas niet altijd met een gelukkige afloop.
De vraag naar Engels en Nederlands is constant. Voor de andere talen is de vraag zo wisselvallig als het weer.
Gekste en grappigste in 35 jaar EBC
Liesbeth kan zich een paar grappige situaties herinneren.
Toen het pand in de Potterstraat net was gehuurd, had het de indeling van een dansschool met een spiegelwand en barre. Er waren al veel ideeën hoe de ruimtes ingedeeld konden worden, maar deze waren nog niet gerealiseerd. Toen er bezoek kwam van een potentiële grote klant, Fokker, werd die natuurlijk enthousiast ontvangen. Het gesprek vond plaats in de receptie, omdat de andere ruimtes nog niet klaar waren. De bezoeker keek de hele tijd naar de deuren van de ‘lesruimtes’, waarschijnlijk met de gedachte: Krijg ik nog een rondleiding of niet? Maar dit was gewoon nog niet mogelijk.
Een andere situatie, ook uit de beginperiode van EBC, vóór de tijd van mobiele telefonie.
General Electric Plastics belde. EBC probeerde daar opnieuw binnen te komen. Liesbeth werkte toen nog veel vanuit huis, maar probeerde natuurlijk zo professioneel mogelijk over te komen. Omdat ze niet wilde dat de potentiële klant een kinderstemmetje op de achtergrond zou horen, nam ze de telefoon boven op. Maar…. haar zoontje Steven had de telefoon beneden opgenomen. En vroeg heel serieus: “Spreek ik met de Peperbus?” Dat was in de carnavalstijd toen je met de kerktoren, de Peperbus, kon bellen. Liesbeth deed alsof ze het niet hoorde en het gesprek ging verder, alsof er niks was gebeurd. En General Electric werd uiteindelijk klant.
Overigens kwam het in die tijd niet veel voor dat vrouwen flexwerk hadden of van huis uit werkten. Liesbeth was dus een trendsetter!
Een andere situatie die Liesbeth is bijgebleven, had te maken met een grote tolkenopdracht. Een groep Chileense piloten kreeg op vliegbasis Woensdrecht een training van zes weken. Hun Engels was bijna nul, dus ze hadden veel Spaanse tolken nodig. Die haalde Liesbeth uit heel Nederland en ook uit België. De tolken konden overnachten op de vliegbasis. Echter had een tolk op een dag vertraging met het openbaar vervoer. Hij kon de vliegbasis niet meer op. Liesbeth woont in Woensdrecht. Dus zij bood de tolk aan bij haar thuis te slapen. Zij had toch een logeerbed over. Dus zo geschiedde. De volgende dag zagen Liesbeths dochters een vreemde man aan het ontbijt zitten. “Ja,” zei Liesbeth, “ik heb hem gisteravond opgehaald.” Dat zorgde wel voor opgetrokken wenkbrauwen bij de meiden. Om nog niet te spreken over wat ze op school zouden vertellen.
Daarover gesproken, dat was al eens eerder gebeurd. Liesbeth haalde haar oudste dochter op van de basisschool. Een andere moeder vroeg op het schoolplein aan haar: “Wat heb ik nu gehoord, Liesbeth? Heb jij in de gevangenis gezeten?”
Wat bleek? Liesbeth had een boete gekregen bij het inladen van spullen in de Potterstraat. Het was in de tijd van de verhuizing van de Potterstraat naar de Stationsstraat. Liesbeth was het daar niet mee eens: er was een brede stoep, ze had veel spullen en daarnaast was ze hoogzwanger. En ze parkeerde even voor haar eigen pand. Dus ze dacht: laat de zaak maar voorkomen. Dat was een half jaar later. Het kantongerecht lag tegenover het nieuwe pand, maar een paar deuren verder. Het leek daar wel een klaslokaal met rechters en gedaagden. Telkens werd de standaardvraag gesteld: “Wilt u een boete betalen of wilt u een dag zitten?”
De rechter kon Liesbeths situatie helemaal voorstellen. Maar als een bekeuring eenmaal was uitgeschreven, kon deze niet meer ongedaan worden gemaakt. Dus koos ze uiteraard voor de boete. Thuis vertelde Liesbeth het verhaal aan haar man en de kinderen vingen er ook wat van op. Annette ging later bij een vriendinnetje Monopoly spelen. Annette zei toen: “Mijn moeder moet zo dadelijk ook naar de gevangenis.” Gelukkig heeft Liesbeth dit verhaal kunnen rechtzetten. En het was een wijze les: Kleine potjes hebben grote oren!
EBC en de cursisten
Het was heel leuk toen Pierre van Hooijdonk naar EBC kwam. Hij voetbalde in Turkije en wilde de taal leren. Zijn naam zei Liesbeth helemaal niets. Maar Rozanne, een werkneemster, maakte een salto van vreugde, want het bleek dé Pierre van Hooijdonk te zijn. Liesbeth vroeg aan Ayse, de docente Turks: “Houd jij van voetbal?” Ayse: “Nee, ik weet er helemaal niks van.” Liesbeth: “Jammer, want ik heb een cursist voor jou, die voetbalt, Pierre van Hooijdonk.” Ayse: “Wat: Pierre? Wij houden van hem!” Pierre van Hooijdonk bleek een god te zijn in Turkije!
In een documentaire over Pierre is ook een stukje van zijn lessen bij EBC te zien. Bij Ayses afscheid (zij is helaas een aantal jaar geleden overleden) kwam dat stukje ook naar voren.
Elke cursist heeft zijn of haar verhaal. Zo uiteenlopend. Van monteur, secretaresse, zuster, tot beroemdheid. Dat maakt het werk ook zo leuk.
Hoogtepunten in 35 jaar EBC
De verhuizing van de Potterstaat naar de Stationsstraat. Iedereen heeft toen meegeholpen, want Liesbeth was hoogzwanger. Dat was zo leuk en bijzonder om te zien. Dan merk je echt dat je het allemaal niet alleen doet, maar veel mensen om je heen hebt die bereid zijn om te helpen.
Een ander hoogtepunt was de reis met het hele team naar York, met de boot. Dit was toen EBC 20 jaar bestond. Iedereen denkt daar met veel plezier aan terug.
Een hoogtepunt van geheel andere orde: de 100% klanttevredenheid in de afgelopen jaren. Iets om trots op te zijn. Maar zeker ook de overname van Taalvakwerk. Deze overname is heel belangrijk geweest.
En onlangs de gunning van de aanbesteding van het Ministerie van Defensie, een nieuwe mijlpaal in deze 35 jaar. Je moet continue naar manieren zoeken om je te vernieuwen en opdrachten te blijven houden en krijgen. Liesbeth: “Het is een kwestie van geluk. Maar ook of het je gegund is. Het gaat in ieder geval niet vanzelf, maar is een combinatie van factoren.”
Moeilijke periodes in 35 jaar EBC
Door de jaren heen is een aantal medewerkers ziek geworden en/of overleden. Dit zijn momenten die Liesbeth heel moeilijk vindt. Het is alsof je een familielid verliest. Daarnaast was de crisis, die al met al 10 jaar heeft geduurd, een moeilijke periode voor EBC. Tegelijkertijd heeft iedereen daar zijn of haar schouders onder gezet. Iedereen vroeg: “Wat kunnen we doen?” En Liesbeth dacht: Wat geweldig dat iedereen zo reageert. Het was een moeilijke periode, maar tegelijkertijd een hoogtepunt, omdat je leert hoe betrokken mensen zijn.
Trots
Liesbeth is vooral trots op de mensen die bij EBC werken.
Het typeert Liesbeth dat zij dit noemt, ook met betrekking tot de moeilijke periodes: het verlies van mensen. Als directrice en eigenaresse moet je zakelijk zijn, maar Liesbeth is meer een mensen-mens. “Je moet een bedrijf runnen, maar dat kan niet zonder de mensen om je heen. En we hebben gewoon een verschrikkelijk goed team”.
Op de vraag of Liesbeth trots is op zichzelf: “Totaal niet. Ik denk meer: ik heb geluk gehad, de goede mensen om me heen gehad.” Ze noemt Julia, haar persoonlijke assistente in de beginperiode. Zij was echt een rots in de branding. Net zoals Ria, de oppas, dat thuis was.
Langzaam is EBC Taleninstituut gegroeid. Veel werd in de beginjaren uit het hoofd gedaan en op kleine schaal, maar inmiddels heeft EBC zich ontwikkeld tot de professionele organisatie die het nu is.
De toekomst – korte en lange termijn
De toekomst is niet te voorspellen. Dat heeft Liesbeth wel geleerd in de loop van de jaren. Op korte termijn blijft EBC zich professionaliseren. En qua taal denkt Liesbeth dat we vooral meer Nederlands gaan aanbieden. Daarvan wordt het startniveau ook steeds hoger, voor niet-Nederlanders.
En voor de lange termijn: gestage groei. We zijn een solide organisatie. EBC heeft getoond ook in moeilijke tijden te kunnen overleven. Dat is een prettig idee.
Gezien de maatschappij zoals hij nu is, verwacht Liesbeth ook vaker kortlopende cursussen (spoed) te gaan aanbieden. Dat is ook Liesbeths wens. Mensen willen snel rendement zien en niet lang van tevoren dingen plannen.
Daarnaast kun je je afvragen wat voor gevolgen de brexit zal hebben. En nu recentelijk het coronavirus. De globalisering? Ook al kunnen mensen vanaf veel plaatsen werken en zijn ze dichter bij elkaar, het telefoon- en mailverkeer in een andere taal blijft toch altijd doorgaan.
In het onderwijs wordt veel digitaal gedaan, en daar spelen wij ook op in met onze multimediaruimte. In de tijd van de Stationsstraat zei een medewerksters eens: “Dat gaat toch een keer ophouden?” Maar Liesbeth was ervan overtuigd dat dit niet zo zou zijn.
Behalve Regina Coeli is EBC Taleninstituut de enige taalaanbieder die een multimediaruimte heeft met professionele begeleiding.
Wat EBC doet, is echt uniek. Liesbeth is ervan overtuigd: “Als mensen een taal willen leren, dan moeten ze niet alleen lessen volgen, maar óók naar de multimediaruimte gaan en zelfstudie doen. Ze zijn dan op een andere manier met de taal bezig dan in de les.”
En de toekomst op korte én lange termijn: “Optimistisch! En voor de rest is het koffiedik kijken.”
Interview afgenomen door Desirée Groffen, 20 februari 2020, Bergen op Zoom
Geredigeerd door Liesbeth van Kerkhof en Marinell Bruys